Đau lưng dưới, thường được gọi là đau thắt lưng, là một loại đau nhói hoặc căng ở phần hẹp của lưng, từ thắt lưng trở xuống. Đây có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề tổn thương liên quan đến đốt sống, đĩa đệm, dây chằng, tủy sống và dây thần kinh. Đau lưng dưới là gì?Đau lưng dưới thường đề cập đến vùng lưng bao gồm 5 đốt sống, được ký hiệu từ L1 đến L5, chúng có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và duy trì đường cong tự nhiên của cơ thể. Ngoài ra, vị trí này cũng là một liên kết quan trọng trong hệ thống truyền tín hiệu từ não đến chân, giúp chúng ta thực hiện các động tác như bước đi, bước tiến, bước lùi, hay di chuyển sang trái và phải.Liên quan đến vùng lưng dưới, chúng thường xuyên gặp phải tình trạng gọi là đau thắt lưng. Theo thông tin từ Viện Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ Quốc gia (trực thuộc Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ), đau thắt lưng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự gián đoạn trong công việc. Điều này là sự thật với khoảng 80% người Mỹ phải trải qua ít nhất một cơn đau thắt lưng trong đời.Các cơn đau thắt lưng cường độ mạnh thường có nguyên nhân từ chấn thương như bong gân, việc nâng vật nặng, hoặc thay đổi đột ngột trong cử động. Ngoài ra, đau thắt lưng cũng có thể là dấu hiệu của sự thoái hóa của xương khớp, khi sự lão hóa dần dần làm mất đi cấu trúc và chức năng của các khớp, đĩa đệm và xương trong cột sống.Phân loại đau lưng dướiPhân loại đau lưng dưới có thể dựa trên nguyên nhân và vị trí xuất hiện cơn đau. Có hai loại phổ biến:Đau cơ họcĐau lưng dưới cơ học xuất phát từ các cơ, dây chằng, khớp hoặc đốt sống. Các vị trí chịu ảnh hưởng thường bao gồm thắt lưng, mông, và đôi khi có thể lan xuống chân. Cơn đau thường trở nên rõ rệt khi bạn thay đổi tư thế của mình.Đau rễ thần kinhCơn đau lưng dưới này xuất phát từ việc chèn ép hoặc viêm của một rễ thần kinh trong cột sống. Đau rễ thần kinh thường chỉ xuất hiện ở một bên cơ thể và bắt đầu từ hạ bì, kéo dài qua mông và xuống đôi chân. Nếu bạn mắc phải đau rễ thần kinh, bạn có thể cảm nhận sự đau đớn kèm theo cảm giác tê hoặc yếu ở chân.Ngoài ra, chúng ta cũng có thể phân loại đau lưng dưới dựa trên thời điểm xuất hiện và diễn biến của cơn đau:Đau lưng dưới cấp tínhLoại đau này thường xuất hiện đột ngột và kéo dài trong vài ngày hoặc vài tuần, thường sau một sự va chạm hoặc tổn thương. Mức độ đau cấp tính thắt lưng (tăng hoặc giảm) phụ thuộc vào quá trình phục hồi của cơ thể.Đau lưng dưới bán cấp tínhTrường hợp đau lưng dưới bán cấp tính kéo dài từ 6 tuần đến 3 tháng. Loại đau này thường có yếu tố cơ học như căng cơ hoặc đau khớp.Đau lưng dưới mạn tínhKhi cơn đau lưng dưới lặp đi lặp lại và kéo dài hơn 3 tháng, nó được coi là mạn tính. Tại giai đoạn này, phương pháp điều trị cho đau lưng cấp tính hoặc bán cấp tính có thể không còn hiệu quả. Bác sĩ cần xác định nguyên nhân chính xác và đề xuất phác đồ điều trị phù hợp.Triệu chứng đau lưng dướiTriệu chứng và dấu hiệu nhận biết đau lưng dưới có thể thay đổi tùy theo nguyên nhân gây ra cơn đau, nhưng một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:Cảm giác đau âm ỉ và nhức nhối.Đau nhói di chuyển từ lưng dưới đến mặt sau của đùi, đôi khi lan tỏa xuống chân hoặc bàn chân, thường kèm theo cảm giác tê hoặc ngứa.Co thắt cơ bắp và căng cứng ở vùng lưng dưới, xương chậu và hông.Cơn đau thường gia tăng sau khi ngồi hoặc đứng liên tục trong thời gian dài.Khó khăn trong việc đứng thẳng, đi bộ hoặc thay đổi tư thế từ đứng đến ngồi xuống.Mặc dù triệu chứng có thể khác nhau tùy theo người, nhưng cơn đau lưng dưới thường có những đặc điểm riêng biệt. Vì vậy, nếu bạn cảm thấy có cơn đau lưng dưới không bình thường, thậm chí khi bạn đang nghỉ ngơi, có nguy cơ bạn đang trải qua tình trạng đau thắt lưng (tuy nhiên, cần phân biệt với các nguyên nhân đau khác như sỏi thận, mật, ...).Nguyên nhân gây đau lưng dướiCó nhiều nguyên nhân gây ra đau lưng dưới. Nếu bạn đang gặp cơn đau lưng dưới mà không biết nguyên nhân, hãy xem xét những yếu tố sau đây:Căng hoặc rách cơ và dây chằng.Tổn thương đĩa đệm (bao gồm thoát vị hoặc rách đĩa đệm).Đau thần kinh tọa.Hẹp cột sống.Cong vẹo cột sống, thường có tính bẩm sinh.Rối loạn chức năng cơ khớp.Sự thoái hóa cột sống.Chấn thương, bao gồm trật khớp cột sống, gãy xương do tai nạn hoặc ngã.Các bệnh khớp tự miễn, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp, lupus, viêm cột sống dính khớp.Loãng xương.Nhiễm trùng của cột sống.Sự xuất hiện của khối u là di căn từ ung thư vú, tuyến giáp, phổi hoặc các bộ phận khác.Chẩn đoán đau lưng dướiĐể chẩn đoán nguyên nhân gây đau thắt lưng, cần thực hiện một loạt các bước như sau:Lịch sử bệnh lý và thói quen sinh hoạt: Trước khi tiến hành các xét nghiệm cụ thể, bác sĩ sẽ thu thập thông tin từ bệnh sử và thói quen hàng ngày của người bệnh. Các câu hỏi quan trọng bao gồm:Khi cơn đau lưng tăng nặng hoặc giảm nhẹ trong ngày?Có triệu chứng khác như tê chân hay ngứa rát lưng dưới không?Có công việc đòi hỏi ngồi hoặc đứng lâu?Tư thế ngủ và làm việc ưa thích là gì?Có tiền sử chấn thương?Trả lời chi tiết và nghiêm túc giúp bác sĩ hiểu rõ cuộc sống hàng ngày của bạn và xác định nguyên nhân tiềm ẩn gây đau thắt lưng.Kiểm tra thể chất: Kiểm tra này giúp thu hẹp các nguy cơ có thể gây ra đau lưng dưới. Quá trình này bao gồm:Sờ nắn: Bác sĩ sẽ sờ nắn dọc theo lưng để xác định vị trí co thắt hoặc đau nhức bất thường.Thử phản ứng thần kinh: Sử dụng các dụng cụ chuyên dụng để kiểm tra phản ứng của người bệnh khi tác động lên lưng dưới, mông và chân.Quan sát phạm vi chuyển động: Hướng dẫn người bệnh thực hiện các động tác như uốn cong, xoay người để kiểm tra các chuyển động có bị hạn chế bởi cơn đau không.Nâng cao chân: Bác sĩ có thể yêu cầu nâng một chân lên cao để kiểm tra tổn thương đĩa đệm.Xét nghiệm hình ảnh: Nếu cơn đau kéo dài mà không thuyên giảm, xét nghiệm hình ảnh có thể được thực hiện. Các loại xét nghiệm này bao gồm:Chụp X-quang: Sử dụng để phát hiện các vấn đề liên quan đến xương khớp, như viêm khớp, gãy xương, gai xương hoặc khối u.Chụp CT (chụp cắt lớp): Cho phép quan sát cột sống từ nhiều góc độ khác nhau, để phát hiện các tổn thương bên trong xương cột sống bao gồm dây thần kinh.Chụp cộng hưởng từ MRI: Là phương pháp tiên tiến nhất để xem xét các vấn đề về mô mềm như cơ bắp, dây chằng và đĩa đệm.Cuối cùng, sau khi hoàn thành các xét nghiệm và chẩn đoán, bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp điều trị đau thắt lưng phù hợp để ngăn chặn cơn đau tái phát và giúp bạn duy trì cuộc sống hàng ngày mà không bị ảnh hưởng nhiều bởi cơn đau.
